Kompresör nedir ne işe yarar ve nerelerde kullanılır?

Kompresör tanım gereği gazları ve havayı daha yüksek basınçlara sıkıştıran motorlu bir makinedir. Daha farklı bir şekilde tanımlayacak olursak atmosferden elde edilen havayı sıkıştırarak basıncını arttıran bir alettir. Kompresör pnömatik çalışma sistemiyle ve basınçlı havanın gerekli olduğu ortamlarda hava desteği sağlamak amacı ile çalışan motorlu makinedir.

 

 

Vidalı hava kompresörleri deplasmanlı yani pozitif yer değiştirmeli kompresörlerdir. Kullanılan en yaygın kompresör vidalı hava kompresörüdür. Yapısı itibariyle tek kademeli, helisel ve spiral lobları ve yivleri olan bir çift rotordan oluşur, aynı zamanda yağ enjeksiyonludur. Kapalı bir gövde bulunduran bu kompresörler, bu gövde içerisinde dönerek havayı sıkıştırmaya yarayan bir çift rotor vardır. Emme veya çıkış valfleri bulunmaz. Önemli olan durum vida rotorları ve rotorlar ile vida gövdesi arasındaki açıklıkları kapatmak için vida içine püskürtülen yağ sayesinde soğutulur. Böyle bir uygulamanın sonunda yapı içerisindeki parçaların çalışma sıcaklığının yüksek sıcaklıklara çıkmasını engeller. Görüldüğü üzere yapımının basit olduğu vidalı hava kompresörlerinin ve aşınan parçaların azlığı, bakımının ve çalıştırılmasının kolay olması, bütünüyle dizayn edilmesinin kolay olduğunu gösteriyor.

Vidalı kompresörleri su soğutmalı ve hava soğutmalı, yağsız veya yağ enjeksiyonlu, iki kademeli veya tek kademeli olarak üretilebilirler. Kapasite ve basınç olarak çeşitli bir aralığa sahiptirler.

HAVA KOMPRESÖRÜ

Kompresör fransızca kökenli bir kavramdır, sözlükteki anlamı sıkıştırmaktır. Gazı ve havayı sıkıştırmaya yarayan motorlu bir aygıttır. Birçok çeşidi olmasına karşın pistonlu hava kompresörü hakkında şunları söyleyebiliriz.

Hava Kompresörü aracılığıyla sıkıştırılan hava birçok farklı alanda kullanılır. Günlük hayatta görmüş olduğumuz gibi arabaların lastiklerini şişiren alet hava kompresörüdür. Bu kompresörlerin çalışma sistemi pnömatik olarak bilinir. Kompresörlerin boyutları çeşit çeşittir. Üretici firmalar 400 lt’lik ve 1800 lt’lik hava verimi (DEBİ) olan debi kompresörü 500 litrelik bir hava tankı üzerine monte edilmiş bir şekilde satışa sunarlar.

Debiden kısaca bahsedecek olursak, kompresörün sisteme veya tanka gönderdiği hava miktarının ölçüsü demektir. Bu ölçü kompresörün boyutunu belirler, debi hesaplamalarında zaman birimi olarak dakika hava akış miktarının birimi olarak ise metreküp(m3) kullanılır. Örnek verecek olursak 1000 litrelik hava akışı olan bir kompresör, 1000lt/dk yada 60m3/sa şeklinde ifade edilir.

 

 

PİSTONLU KOMPRESÖR

Pistonun alt noktaya olan hareketiyle atmosfer gazının emilmesi sonucunda kuru hava filtresi sayesinde temizlenir ve emme sübaplarından geçerek bir sonraki adıma başlar ve aynı şekilde üst noktaya olan hareketiyle basma sübapları sıkıştırılır. Elektrik motoru kayık-kasnak sistemi, kafa bloğu sayesinde teşvik edilir. Kafa bloğunun, pistonlarla silindirler arasında, krank ana ve yatak rulmanlarının yağlanması amaçlanır. Bunun akabinde özel olarak üretilen pistonlu kompresör yağları biyel kollarındaki yağlama çubukları sayesinde çarpmalı yağlama sistemiyle yağlanıp sonuçlandırılır.

Kompresörün tek kademeli oluşu basma sübaplarının etkisiyle basınçlı hava, kollektör yardımı ile toplanır ardından çekvalf sisteminden geçirilir ve hava deposuna aktarılır. Depoya giriş yapılmadan önce çekvalf, depoda var olan basınçlı havanın geri dönüşünü engeller. Duruş anında kollektör ve pistonların üzerinde bulunan basınçlı havanın tahliyesi basınç otomatiği ile yada selenoid valf yardımıyla yapılır.

Kompresör iki yada üç kademeli ise, alçak basınç kademelerinin oluşturduğu hava, ikinci veya üçüncü kademelere ara soğutucu ile aktarılır. Bunun akabinde kollektörde toplanarak çekvalfden geçirilir ve sonuç olarak hava deposuna gönderilir.

Depo içerisinde oluşan atmosfer gazı içindeki su buharı, depo altındaki su tahliye vanaları ile atılmaları sağlanır. Bu sayede nemi tutulan hava, kullanılmaya hazır olur.

İhtiyacın gerektiği durumlarda, sistem nem ve su rahatsızlığı yüksek olan durumlarda , basınçlı hava kurutucusu kullanılabilir.

En çok kullanılar kompresörler, eletrik motoruyla çalışan kompresörlerdir, inşaatlarda ve yol yapımında kullanılacak biçimde arabanın üstüne takılan kompresörler, dizel yada benzin motoruyla çalışır. Bu kompresörün önemli parçaları ise krank mili, gövde, piston, piston kolu ve silindirdir. Silinidirin üstünde yer alan emme ve egzoz supapları vardır. Basınçları 56 bara kadar ulaşan kompresörler tek kademeli kompresörlerdir. Daha yüksek basınçları elde etmek için ise iki kademeli kompresörlerin kullanılması gereklidir.

Kompresörlerin dizilişi ve düzenlemesi çok çeşitlidir lakin bir çoğunda ara soğutucu türünden bir ek soğutma kademesi yer alır, sıkıştırılmış hava depoda biriktirilir.

Comments are closed.